Mihttomearrin sámi giellavahkuin lea oažžut oidnosii sámegielaid almmolašvuođas, loktet máhtu sámegielaid birra ja lokte gielaid stáhtusa. Dat golbma sámedikki Norggas, Ruoŧas ja Suomas háliidit ahte sámegielat galget oidnot, gullot ja geavahuvvot buot servodatsurggiin giellavahkus.

- Mii háliidit juohkit iežamet rikkes gielaid miehtá servodaga ja Sámi, ja loktet beroštumi riikkarájáid rastá. Illudahttá go mii várret olles vahku dasa ahte bidjat liige fokusa daidda sámegielaide mat mis leat, dadjá sámediggepresideanta Aili Keskitalo.

Giellavahkku 2019 lihkostuvai bures, ja giellavahku oktavuođas čađahuvvojedje ollu lágideamit ja doaimmat. Gonagaslaš Majestehta Gonagas Harald V lei mielde Kárášjogas ja gielddat, priváhta ja almmolaš ásahusat ja eará doaimmaheaddjit ledje mielde oainnusmahttimin sámegielaid báikkálaččat ja sosiála mediain.

Maiddái Suoma ja Ruoŧa bealde presideanttat dorjot Norgga bealde sámediggepresideantta. Ruoŧa bealde sámediggepresideanta Per-Olof Nutti oaivvilda ahte sámi álbmogii lea giellagáhtten deaŧalaš sámi kultuvrra jotkkolašvuhtii ja gaskkusteapmái.

- Giella beassanbileahtta eallimii. Áitojuvvon gillii leat mánáid ja nuoraid giellamáhttu eallindáhkádus dannego mánát lea giela boahttevuođa kulturguoddit, dadjá Per-Olof Nutti.

Tuomas Aslak Juuso Suomas ávžžuha buohkaid searvat dán giellaáŋgiruššamii oažžun dihtii sámegielaid oidnosii.

- Giellavahkku fállá vejolašvuođa sámiide čalmmustahttit sámegielaid, muhto seammás sávan ahte maiddái eiseválddit ja fitnodagat davviriikkain válddašedje sámegielaid oassin sin doaimmaid giellavahkku áigge sidjiide heivvolaš vugiin, lohka Tuomas Aslak Juuso ja hástala buohkaid searvat giellavahkkui.

Sámegielaid birra:

Oktiibuot leat 11 sámegielat olles sámi ássanguovllus. Riikkaidgaskasaš oktavuođas adnojuvvojit buot sámegielat áitojuvvon, duođalaččat áitojuvvon ja masá jápmán giellan.

Sámi giellaguovllut gokčet árbevirolaččat stuorra osiid Norggas, Ruoŧas, Suomas ja Ruoššas, Guoládatnjárggas davvinuortan Engerdala rádjai Lulli-Norggas ja Eajra rádjai Lulli-Ruoŧas. Sámegillii dát guovlu gohčoduvvo Sápmin. Eanemusat geavahuvvon sámegielat Norgga dál leat davvisámegiella, julevsámegiella ja lullisámegiella. Bihtánsámegiella, ubmisámegiella ja nuortalašgiella leat ealáskahttinmuttus Norggas.