Nutti Davviriikkaid ráđi sešuvnnas Oslos
Per-Olof Nutti, guhte dál jođiha Sámi Parlamentáralaš Ráđi, čuovui Davviriikkaid ráđi sešuvnna Oslos. Doppe oaččui son sáhkavuoru guokte minuhta hupmat rádjeeastadusaid birra.
Buorre beaivi! Mon lean Ella Nilsa Biete Ber Ovllá ja mon lean SPR:a presideantta. Giitu go lean ožžon vejolašvuođa dás váldit ovdan muhtun dehálaš áššiid.
Midjiide sápmelaččaide lea lunddolaš doallat oktavuođaid riikkarájiid rastá. Davviriikkaide ii leat dattege liikka lunddolaš ovttasbargat rájiid rastá sámi guoskevaš áššiin.
Háliidan váldit ovdan moadde ovdamearkka.
Go Ruoŧŧa ja Norga soabaiga ráji 1751:s de čállojuvvui rádjesoahpamuš. Dan soahpamušas lei sierra čálus sámi vuoigatvuođaid birra ja rádjerasttildeaddji boazodoalu birra mii gohčoduvvui Lappkodicillan. Máŋga boazoguohtunkonvenšuvnna maŋŋel de lea dál dilli nu ahte Ruoŧŧa ja Norga lea 2005 rájes leamaš oktasaš soahpamuša haga das got boazodoallu galgá doaimmahuvvot ráji rastá. 2015:s ovddiduvvui sámi evttohus norgga ja ruoŧa ráđđehusaide, muhto mearrádus ii leat vuos dahkkon. Rádjerasttildeaddji boazodollui guoská maiddái skohterjohtolat, beatnagiid ja bohccuid fievrrideapmi ráji badjel ja meahceeallepolitihkka.
Nubbi ášši mii guoská SPR:ii ja sámedikkiid doibmii lea gielladikšun. Dássožii leat mii jođihan iežamet áššedovdiorgána Giellagálddu interreg-prošeaktan. Mis leat leamaš olu rádječuolmmat dán barggus omd. oktasaš bušeahta ja bargoaddiovddasvástádusa ektui. Vaikko mis lea oktasaš giella, de eat beasa ásahit oktasaš organisašuvnna sámi gielaid ovdánahttimii rádjeastadusaid dihte. SPR áigumuš lea ahte davviriikkalaš giellaovttasbargu galgá šaddat bissovažžan.
Goalmmát ášši lea sámi oahpahus. Davviriikkat fertejit ovttasbargat vai sáhttit buohtalastit oahppoplánaid, ráhkadit oahpponeavvuid ja fállat oahpahusaid sámi servodaga dárbbuid várás. Okta ovdánahttinsuorgi maid SPR lea lokten lea ahte ovdánahttit oktasaš filosofiija árrabajásgeassimis vai nannešeimmet sámi ovdaskuvlla kvalitehta.
Álgoálbmogiin ja unnitloguálbmogiin lea riekti gáibidit stáhta suoji. Álbmogat leat dat mat buktet sivilisašuvnnaide ja kultuvrraide girjáivuođa ja riggodaga, olmmošsoga oktasaš árbbi. Midjiide sámiide lea meastta veadjetmeahttun olahit bohtosiid demokráhtalaš čoahkkimiin gos dahkkojit eanetlogumearrádusat. Danin lea Davviriikkaid ráđis dehálaš ovddasvástádus. Giittán beroštumi ovddas.
Fuomáš: Ovttasbargoministariid bealis giittii Margot Wallström sáhkavuoru ovddas ja lohpidii ovdanváldit sámi áššiid systemáhtalaš vugiin boahtte áiggis. Son lohpidii maiddái ahte sámi ovddasteaddjit galget bovdejuvvot Rádjeeastadusráđi ovdačoahkkimiidda.
